Magnez to jeden z najważniejszych makroelementów potrzebnych organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Pierwiastek ten znajduje się w całym ciele, jednak jego zdecydowana większość występuje w komórkach układu kostnego, mięśniach szkieletowych i tkankach miękkich. Magnez należy przede wszystkim dostarczać wraz z pożywieniem.
Rola magnezu w organizmie
Rola magnezu w organizmie człowieka to przede wszystkim udział w:
- syntezie białka,
- większości reakcji hormonalnych,
- mineralizacji kości i zębów,
- przewodnictwie nerwowym,
- stabilizacji błon komórkowych,
- procesach transportu elektrolitów,
- procesach wzrostu, dojrzewania i podziału komórek,
- prawidłowym działaniu układu nerwowego (koncentracja, pamięć),
- regulacji ciśnienia tętniczego krwi,
- reakcjach układu immunologicznego.
Bardzo upodobały sobie takie miejsca ja żłobki i przedszkola.
Magnez bierze udział w produkcji energii. Jego prawidłowy poziom jest niezbędny do aktywacji procesów odpowiedzialnych za wytwarzanie ATP. Cząsteczka ATP może zostać wykorzystana przez organizm do poruszania się lub przeprowadzenia reakcji chemicznych w komórkach. Energia ta jest potrzebna zarówno do pracy fizycznej, jak i umysłowej.
Magnez pozwala zapobiegać chorobom przewlekłym. Pierwiastek ten reguluje stężenie glukozy we krwi i wydzielanie insuliny. Z tego powodu uważa się, że jego podaż zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2. Obserwuje się również jego pozytywne działanie na naczynia krwionośne – zmniejszenie ryzyka miażdżycy, udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia tętniczego [1, 2].
Rodzaje magnezu
Magnez jest pierwiastkiem, który występuje powszechnie w otoczeniu w postaci związków chemicznych (soli). W organizmie człowieka rozpuszczany jest do postaci jonów i dopiero w takiej formie jest wchłaniany przez komórki. Sole dostępne w pożywieniu i suplementach diety wykazują różne właściwości, z których najważniejsza jest rozpuszczalność. Im jest ona większa, tym magnez wchłania się lepiej.
Sole magnezu dzieli się na organiczne i nieorganiczne. Dla zdrowia człowieka największe znaczenie mają pierwsze z nich, ponieważ są lepiej przyswajalne przez organizm. Na rynku dostępne są także chelaty – brak jest jednak jednoznacznych badań potwierdzających ich skuteczność i działanie.
Organiczne rodzaje magnezu to:
- cytrynian magnezu,
- mleczan magnezu,
- asparaginian magnezu,
- chlorek magnezu.
Nieorganiczne rodzaje magnezu:
- węglan magnezu,
- wodorotlenek magnezu,
- tlenek magnezu.
Przyswajalność magnezu
Przyswajalność magnezu oznacza jego zdolność przenikania z przewodu pokarmowego do krwi. Chodzi o rozpuszczalność danego związku chemicznego w wodzie lub kwasie żołądkowym do postaci jonów Mg2+, które przenikają do komórek. Wchłanianie pierwiastka zależy od wielu czynników. Za najważniejsze z nich uważa się postać chemiczną, postać farmaceutyczną, skład preparatu oraz inne stosowane leki i suplementy.
Wiele badań klinicznych wykazało, że najlepiej przyswajalny magnez to cytrynian magnezu [2]. Z przewodu pokarmowego wchłania się niemal w 90%. Dla porównania: tlenek magnezu ma przyswajalność na poziomie 4%.
Dzienna dawka magnezu
Zalecana dzienna dawka magnezu dla osoby dorosłej wynosi 375 mg. U nastolatków, kobiet w ciąży i karmiących piersią zapotrzebowanie wzrasta do nawet 500–600 mg. Należy jednak pamiętać, że jest to wartość, którą organizm powinien przyswoić. Dlatego jego ilość dostarczana wraz z pożywieniem lub suplementami diety powinna być zdecydowanie wyższa, ponieważ nie wchłania się ona całkowicie.
Z pożywienia wchłaniane jest w 30–60% określonej dawki magnezu na 100 g produktu. Niestety, ta ilość jest niewystarczająca do pokrycia zapotrzebowania organizmu. Ponadto stosowanie sztucznych nawozów, skażenie gleby, konserwanty, wzmacniacze smaku, obniżają jego zawartość w jedzeniu.
Niedobór magnezu
Niedobór magnezu stwierdza się u coraz większej ilości społeczeństwa. Jego przyczyną jest najczęściej nieprawidłowa dieta, coraz gorsza jakość produktów spożywczych oraz przewlekłe stosowanie leków. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że poprzez picie kawy i alkoholu, stosowanie niektórych leków i intensywny wysiłek fizyczny wypłukują ten pierwiastek z organizmu.
Niedobór magnezu prowadzi do niedoborów energii, a tym samym nieprawidłowego funkcjonowania wielu narządów, szczególnie mózgu (i całego układu nerwowego). Pojawiają się wówczas takie objawy jak
- problemy z koncentracją,
- apatia, bezsenność, obniżenie nastroju,
- drżenie mięśni, bolesne skurcze nóg oraz migrenowy ból głowy.
Mały poziom magnezu w organizmie powoduje spadek odporności oraz osłabia przewodnictwo nerwowe, czego skutkiem są zaburzenia rytmu serca.
Źródła magnezu w pożywieniu
Aby zminimalizować ryzyko niedoboru, warto wiedzieć w jakich produktach jest magnez. Najwięcej tego pierwiastka znajduje się w:
- zielonych warzywach (szpinak, awokado, jarmuż, natka pietruszki, rukola),
- roślinach strączkowych (fasola biała, soja, bób, groch),
- orzechach i migdałach,
- kaszy gryczanej i brązowym ryżu,
- pestkach dyni i nasionach słonecznika, sezamu, maku,
- bananach,
- gorzkiej czekoladzie,
- płatkach owsianych,
- rybach (makrela, łosoś).
Dobre źródło magnezu to także woda mineralna. Aby organizm funkcjonował prawidłowo, należy spożywać dziennie około 2 litry płynów.
[1] https://journals.viamedica.pl/arterial_hypertension/article/download/38318/26939[2] https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2017/07/Farmacja_4_08.pdf[3] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14596323Bracia Rodzeń